3 nhóm bệnh gout thường gặp

Bệnh gout bẩm sinh (bệnh Lesch - Nyhan)do thiếu enzym HGPRT nên nồng độ acid uric máu tăng cao ngay từ nhỏ, bệnh có biểu hiện toàn thân, ở thận, thần kinh và khớp. Đây là thể bệnh nặng nhưng rất hiếm gặp.

Bệnh gout nguyên phátcó liên quan với yếu tố di truyền (hay còn gọi là cơ địa), quá trình tổng hợp purin nội sinh tăng nhiều gây tăng acid uric máu. Đây là nguyên nhân hay gặp nhất của bệnh gout. Nếu nói người này có cơ địa bị bệnh gout thì có nghĩa là người đó có khả năng sản sinh và kết tủa acid uric máu nhiều hơn những người khác trong cùng điều kiện sống như nhau.

Để biết người nào đó có cơ địa tăng acid uric máu hay không có thể dựa vào một số yếu tố sau: trong gia đình có nhiều người bị mắc bệnh gout, người bị tăng acid uric máu hoặc bị bệnh gout mà không tìm thấy các nguyên nhân gây bệnh gout thứ phát, người thừa cân, béo phì.

Bệnh gout thứ phátdo nồng độ acid uric trong máu tăng cao kéo dài thứ phát do nhiều bệnh lí khác nhau như: Do tăng thoái giáng purin nội sinh (phá hủy nhiều tế bào): bệnh đa hồng cầu, bệnh bạch cầu mạn thể tủy, bệnh Hodgkin, sarcom hạch, đa u tủy xương hoặc dùng thuốc hủy tế bào trong điều trị ung thư; do giảm thải acid uric qua thận: bệnh thận mạn, suy thận.

4 cách dự phòng bệnh gout

- Hạn chế ăn, uống các thực phẩm có nhiều purin như thịt, cá, bia, rượu, phủ tạng động vật (lòng, gan, tim, cật), các thức ăn gây toan máu (các chất đạm, các chất có vị chua…)

- Tăng cường ăn các thức ăn gây kiềm hóa máu (rau xanh, các thức uống có kiềm như nước soda).

- Tránh dùng các thuốc gây ức chế bài tiết hoặc tăng tái hấp thu acid uric ở ống thận.

- Mùa đông cần giữ ấm toàn thân, đi tất và găng tay đủ ấm.

- Khi bị thừa cân, béo phì cần tăng cường thể dục, giảm cân, duy trì cân nặng trong giới hạn bình thường (BMI từ 18-23,5 đối với người châu Á).

Những lưu ý điều trị bệnh gout

Khi acid uric máu tăng cao cần dùng thuốc ức chế tổng hợp acid uric hoặc tăng đào thải acid uric qua thận (thuốc tăng đào thải acid uric hiện ít dùng vì nguy cơ gây sỏi thận cao), dùng các thuốc gây kiềm hóa máu để ngăn cản quá trình kết tinh của acid uric.

Bệnh nhân có thể sử dụng bài thuốc đông y của những đơn vị có uy tín, giúp thay đổi cơ địa để hạn chế khả năng tăng và kết tủa acid uric.

Với cách dự phòng và điều trị như trên, những người có yếu tố cơ địa bị gout vẫn có thể không bị tăng acid uric máu, hoặc tăng acid uric máu nhưng không bị kết tủa acid uric, nghĩa là không bị bệnh gout.

PGS.TS. Hà Hoàng Kiệm

(Bệnh viện 103)

Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh gout như bẩm sinh, di truyền (cơ địa), tăng acid uric máu thứ phát…trong đó, yếu tố cơ địa (di truyền) là nguyên nhân hay gặp nhất trong bệnh gout. 

3 nhóm bệnh gout thường gặp

Bệnh gout bẩm sinh (bệnh Lesch - Nyhan)do thiếu enzym HGPRT nên nồng độ acid uric máu tăng cao ngay từ nhỏ, bệnh có biểu hiện toàn thân, ở thận, thần kinh và khớp. Đây là thể bệnh nặng nhưng rất hiếm gặp.

Bệnh gout nguyên phátcó liên quan với yếu tố di truyền (hay còn gọi là cơ địa), quá trình tổng hợp purin nội sinh tăng nhiều gây tăng acid uric máu. Đây là nguyên nhân hay gặp nhất của bệnh gout. Nếu nói người này có cơ địa bị bệnh gout thì có nghĩa là người đó có khả năng sản sinh và kết tủa acid uric máu nhiều hơn những người khác trong cùng điều kiện sống như nhau.

Để biết người nào đó có cơ địa tăng acid uric máu hay không có thể dựa vào một số yếu tố sau: trong gia đình có nhiều người bị mắc bệnh gout, người bị tăng acid uric máu hoặc bị bệnh gout mà không tìm thấy các nguyên nhân gây bệnh gout thứ phát, người thừa cân, béo phì.

Bệnh gout thứ phátdo nồng độ acid uric trong máu tăng cao kéo dài thứ phát do nhiều bệnh lí khác nhau như: Do tăng thoái giáng purin nội sinh (phá hủy nhiều tế bào): bệnh đa hồng cầu, bệnh bạch cầu mạn thể tủy, bệnh Hodgkin, sarcom hạch, đa u tủy xương hoặc dùng thuốc hủy tế bào trong điều trị ung thư; do giảm thải acid uric qua thận: bệnh thận mạn, suy thận.

4 cách dự phòng bệnh gout

- Hạn chế ăn, uống các thực phẩm có nhiều purin như thịt, cá, bia, rượu, phủ tạng động vật (lòng, gan, tim, cật), các thức ăn gây toan máu (các chất đạm, các chất có vị chua…)

- Tăng cường ăn các thức ăn gây kiềm hóa máu (rau xanh, các thức uống có kiềm như nước soda).

- Tránh dùng các thuốc gây ức chế bài tiết hoặc tăng tái hấp thu acid uric ở ống thận.

- Mùa đông cần giữ ấm toàn thân, đi tất và găng tay đủ ấm.

- Khi bị thừa cân, béo phì cần tăng cường thể dục, giảm cân, duy trì cân nặng trong giới hạn bình thường (BMI từ 18-23,5 đối với người châu Á).

Những lưu ý điều trị bệnh gout

Khi acid uric máu tăng cao cần dùng thuốc ức chế tổng hợp acid uric hoặc tăng đào thải acid uric qua thận (thuốc tăng đào thải acid uric hiện ít dùng vì nguy cơ gây sỏi thận cao), dùng các thuốc gây kiềm hóa máu để ngăn cản quá trình kết tinh của acid uric.

Bệnh nhân có thể sử dụng bài thuốc đông y của những đơn vị có uy tín, giúp thay đổi cơ địa để hạn chế khả năng tăng và kết tủa acid uric.

Với cách dự phòng và điều trị như trên, những người có yếu tố cơ địa bị gout vẫn có thể không bị tăng acid uric máu, hoặc tăng acid uric máu nhưng không bị kết tủa acid uric, nghĩa là không bị bệnh gout.

PGS.TS. Hà Hoàng Kiệm

(Bệnh viện 103)

Không có chuyện 'ưu tiên'

Thanh tra Bộ Y tế mới đây có công văn yêu cầu 6 tỉnh, thành phố gồm Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Khánh Hòa và Nghệ An giám sát việc tạm dừng lưu thông 13 loại nước uống bổ sung của công ty Coca Cola Việt Nam do doanh nghiệp này chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP).

Ngay sau khi báo chí đăng tải thông tin này, chưa đầy 12 giờ sau, Coca Cola Việt Nam thông báo đã cập nhật đủ giấy chứng nhận tại cả 3 nhà máy khiến dư luận hoài nghi doanh nghiệp này được "ưu tiên" cấp giấy chứng nhận "siêu tốc".

Ngay sau khi báo chí thông tin, Coca Cola Việt Nam đã thông báo cập nhật đủ giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP

Tuy nhiên, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục ATTP, Bộ Y tế khẳng định: "Không có chuyện ưu tiên cấp nhanh cho Coca Cola. Doanh nghiệp này đã gửi hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận cách đây hơn 1 tháng, chỉ phải bổ sung thêm một số giấy tờ thôi".

Ông Phong cho biết thêm, theo đúng quy định, tối đa 15 ngày kể từ khi doanh nghiệp nộp đủ hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền phải thẩm định để cấp giấy chứng nhận.

- Trước khi Cục cấp bổ sung giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP cho 13 loại nước uống bổ sung vi chất, Coca Cola Việt Nam đã có những giấy chứng nhận gì rồi, thưa ông?

Chúng ta cần phân ra rạch ròi giữa nước uống có gas, giải khát thông thường với nước uống có bổ sung vi chất. Coca Cola Việt Nam đã có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh ATTP do Chi cục ATVSTP tại các địa phương cấp đối với nước giải khát thông thường theo đúng quy định.

Riêng với 13 sản phẩm bổ sung vi chất như thực phẩm chức năng thuộc thẩm quyền quản lý của Cục ATTP nên trước khi sản xuất, lưu thông phải có giấy chứng nhận do Cục cấp.

Cũng cần phân biệt chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh khác với chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm. Dù 13 sản phẩm này chưa có chứng nhận vệ sinh nhưng đã có chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm nên việc tạm dừng vừa qua không phải vì chất lượng.

Cục hiểu nhầm trong việc cấp phép

- Như vậy trong việc này, Cục có lỗi chủ quản do hiểu nhầm giữa 2 loại giấy chứng nhận?

Đáng lẽ khi làm, phòng Chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm phải báo cáo nhưng anh em ở đây đã hiểu văn bản chưa đúng, cho rằng Chi cục ATVSTP địa phương cấp rồi thì không cần giấy của Cục ATTP nữa. Nhất là khi thông tư 13 của liên Bộ Y tế - Nông nghiệp - Công thương đã quy định khi một đơn vị đã cấp giấy phép rồi thì đơn vị khác không cấp thêm để tránh chồng chéo, phiền hà cho doanh nghiệp.

Cục trưởng Cục ATTP thừa nhận Cục đã hiểu văn bản chưa đúng

Khi Thanh tra Bộ Y tế vào cuộc mới thấy thiếu sót. Cái này cục phải rút kinh nghiệm, tôi đã có chỉ đạo rồi.

Về phía doanh nghiệp, do họ cũng chưa hiểu hết văn bản nên chậm trễ trong việc bổ sung hồ sơ.

- Tức doanh nghiệp cần có song song 2 giấy chứng nhận?

Đúng rồi! Nếu nước giải khát thông thường sẽ do Chi cục ATVSTP các tỉnh hoặc do Bộ Công thương cấp. Với nước có bổ sung vitamin, khoáng chất thì bắt buộc do Cục ATTP cấp.

Coca Cola đã có chứng nhận ISO tương đương chuẩn GMP và HACCP (tiêu chuẩn quản lý sản xuất và chế biến thực phẩm của Mỹ), đồng nghĩa các điều kiện về ATTP đã cao hơn rất nhiều so với chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh của Việt Nam.

Bằng chứng, nếu 1 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh thì 6 tháng phải tự gửi mẫu kiểm nghiệm, lưu kết quả, nhưng nếu có chứng nhận HACCP, GMP, ISO thì 1 năm mới phải làm lại.

Chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh do Việt Nam cấp chỉ có thời hạn 3 năm, nhưng nếu theo chuẩn HACCP thì thời hạn là 5 năm.

Sắp tới khi liên thông, doanh nghiệp chỉ cần đạt HACCP, GMP thì sẽ miễn giấy chứng nhận điều kiện tiêu chuẩn vệ sinh. Chúng tôi đang cố gắng đưa lộ trình đến 2018.

Tuy nhiên do chưa có văn bản hợp nhất nên theo đúng quy định, doanh nghiệp sản xuất sản phẩm bổ sung vi chất vẫn cần có thêm giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh. Nên việc Thanh tra Bộ Y tế yêu cầu tạm dừng lưu thông là đúng, còn việc có bị xử phạt hay không phải phụ thuộc và chất lượng sản phẩm.

Chắc chắn thanh tra Bộ Y tế sẽ lấy mẫu kiểm tra, họ đang thanh tra thì để họ làm theo đúng quy định.

- Liệu có lo ngại các doanh nghiệp sẽ "chạy" tiêu chuẩn HACCP?

Nếu lo thế thì giấy nào cũng có thể "chạy", vấn đề ở đây là phải hậu kiểm. Ngay cả với HACCP, người ta cũng định kỳ đánh giá lại, nếu doanh nghiệp không đạt họ sẽ rút chứng nhận.

- Có bao nhiêu doanh nghiệp đang kinh doanh vừa nước giải khát vừa nước bổ sung vi chất? Rất có thể những doanh nghiệp này cũng gặp những lỗi như Coca Cola?

Có nhiều doanh nghiệp, chúng tôi chưa có con số chính xác. Chúng tôi sẽ cho rà soát lại toàn bộ.

Thúy Hạnh

- Cục trưởng Cục ATTP khẳng định không có chuyện "ưu tiên" cho Coca Cola để đẩy nhanh thời gian cấp chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Không có chuyện 'ưu tiên'

Thanh tra Bộ Y tế mới đây có công văn yêu cầu 6 tỉnh, thành phố gồm Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Khánh Hòa và Nghệ An giám sát việc tạm dừng lưu thông 13 loại nước uống bổ sung của công ty Coca Cola Việt Nam do doanh nghiệp này chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP).

Ngay sau khi báo chí đăng tải thông tin này, chưa đầy 12 giờ sau, Coca Cola Việt Nam thông báo đã cập nhật đủ giấy chứng nhận tại cả 3 nhà máy khiến dư luận hoài nghi doanh nghiệp này được "ưu tiên" cấp giấy chứng nhận "siêu tốc".

Ngay sau khi báo chí thông tin, Coca Cola Việt Nam đã thông báo cập nhật đủ giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP

Tuy nhiên, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục ATTP, Bộ Y tế khẳng định: "Không có chuyện ưu tiên cấp nhanh cho Coca Cola. Doanh nghiệp này đã gửi hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận cách đây hơn 1 tháng, chỉ phải bổ sung thêm một số giấy tờ thôi".

Ông Phong cho biết thêm, theo đúng quy định, tối đa 15 ngày kể từ khi doanh nghiệp nộp đủ hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền phải thẩm định để cấp giấy chứng nhận.

- Trước khi Cục cấp bổ sung giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP cho 13 loại nước uống bổ sung vi chất, Coca Cola Việt Nam đã có những giấy chứng nhận gì rồi, thưa ông?

Chúng ta cần phân ra rạch ròi giữa nước uống có gas, giải khát thông thường với nước uống có bổ sung vi chất. Coca Cola Việt Nam đã có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh ATTP do Chi cục ATVSTP tại các địa phương cấp đối với nước giải khát thông thường theo đúng quy định.

Riêng với 13 sản phẩm bổ sung vi chất như thực phẩm chức năng thuộc thẩm quyền quản lý của Cục ATTP nên trước khi sản xuất, lưu thông phải có giấy chứng nhận do Cục cấp.

Cũng cần phân biệt chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh khác với chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm. Dù 13 sản phẩm này chưa có chứng nhận vệ sinh nhưng đã có chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm nên việc tạm dừng vừa qua không phải vì chất lượng.

Cục hiểu nhầm trong việc cấp phép

- Như vậy trong việc này, Cục có lỗi chủ quản do hiểu nhầm giữa 2 loại giấy chứng nhận?

Đáng lẽ khi làm, phòng Chứng nhận tiêu chuẩn sản phẩm phải báo cáo nhưng anh em ở đây đã hiểu văn bản chưa đúng, cho rằng Chi cục ATVSTP địa phương cấp rồi thì không cần giấy của Cục ATTP nữa. Nhất là khi thông tư 13 của liên Bộ Y tế - Nông nghiệp - Công thương đã quy định khi một đơn vị đã cấp giấy phép rồi thì đơn vị khác không cấp thêm để tránh chồng chéo, phiền hà cho doanh nghiệp.

Cục trưởng Cục ATTP thừa nhận Cục đã hiểu văn bản chưa đúng

Khi Thanh tra Bộ Y tế vào cuộc mới thấy thiếu sót. Cái này cục phải rút kinh nghiệm, tôi đã có chỉ đạo rồi.

Về phía doanh nghiệp, do họ cũng chưa hiểu hết văn bản nên chậm trễ trong việc bổ sung hồ sơ.

- Tức doanh nghiệp cần có song song 2 giấy chứng nhận?

Đúng rồi! Nếu nước giải khát thông thường sẽ do Chi cục ATVSTP các tỉnh hoặc do Bộ Công thương cấp. Với nước có bổ sung vitamin, khoáng chất thì bắt buộc do Cục ATTP cấp.

Coca Cola đã có chứng nhận ISO tương đương chuẩn GMP và HACCP (tiêu chuẩn quản lý sản xuất và chế biến thực phẩm của Mỹ), đồng nghĩa các điều kiện về ATTP đã cao hơn rất nhiều so với chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh của Việt Nam.

Bằng chứng, nếu 1 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh thì 6 tháng phải tự gửi mẫu kiểm nghiệm, lưu kết quả, nhưng nếu có chứng nhận HACCP, GMP, ISO thì 1 năm mới phải làm lại.

Chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh do Việt Nam cấp chỉ có thời hạn 3 năm, nhưng nếu theo chuẩn HACCP thì thời hạn là 5 năm.

Sắp tới khi liên thông, doanh nghiệp chỉ cần đạt HACCP, GMP thì sẽ miễn giấy chứng nhận điều kiện tiêu chuẩn vệ sinh. Chúng tôi đang cố gắng đưa lộ trình đến 2018.

Tuy nhiên do chưa có văn bản hợp nhất nên theo đúng quy định, doanh nghiệp sản xuất sản phẩm bổ sung vi chất vẫn cần có thêm giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh. Nên việc Thanh tra Bộ Y tế yêu cầu tạm dừng lưu thông là đúng, còn việc có bị xử phạt hay không phải phụ thuộc và chất lượng sản phẩm.

Chắc chắn thanh tra Bộ Y tế sẽ lấy mẫu kiểm tra, họ đang thanh tra thì để họ làm theo đúng quy định.

- Liệu có lo ngại các doanh nghiệp sẽ "chạy" tiêu chuẩn HACCP?

Nếu lo thế thì giấy nào cũng có thể "chạy", vấn đề ở đây là phải hậu kiểm. Ngay cả với HACCP, người ta cũng định kỳ đánh giá lại, nếu doanh nghiệp không đạt họ sẽ rút chứng nhận.

- Có bao nhiêu doanh nghiệp đang kinh doanh vừa nước giải khát vừa nước bổ sung vi chất? Rất có thể những doanh nghiệp này cũng gặp những lỗi như Coca Cola?

Có nhiều doanh nghiệp, chúng tôi chưa có con số chính xác. Chúng tôi sẽ cho rà soát lại toàn bộ.

Thúy Hạnh